KRIGEN - i dalen og ettertida | Gudbrandsdalsseminaret 2024
Tysdag 19. mars 2024
Vi er i ei tid med krig i Europa. Hendingane i Ukraina og Gaza går inn på oss alle. Gudbrandsdalsseminaret 2024 tematiserer krig.
Seminaret finn stad i Maihaugsalen på Lillehammer og byr på ei rekkje spanande foredrag og forelesarar.
Tysdag 19. mars ser vi på 2. verdskrigen i Lillehammer og Gudbrandsdalen, og korleis krigen er skrive om og vore mint i ettertid. Kanskje kan dette også ha relevans for forståing av krigsherjingar i verda i dag.
Seminaret finn stad i Maihaugsalen på Lillehammer og byr på ei rekkje spanande foredrag og forelesarar:
> Guri Hjeltnes
> Ingar Sletten Kolloen
> Tore Pryser
> Kristina Skåden
> Kristin Brandtsegg Johnsen
> Magnhild Bergljot Apeland og Nina Hildre
> Bjørn Sletten
> Inge Eidsvåg
PROGRAM:
Del 1 Krigen i Gudbrandsdalen
| 09.30 | Registrering, kaffe og biteti. |
| 10.00 | Opning ved Sæbjørn Forberg, leiar i Gudbrandsdal Historielag Dølaringen |
| 10.10 | Historieskriving og minnekultur om 2. verdskrigen |
| 10.45 | Krig i Noreg og krig i Gudbrandsdalen Ingar Sletten Kolloen, forfattar. |
| 11.20 | Lange linjer – tilpassing og gråsoner Tore Pryser, professor emeritus i historie ved Høgskolen i Innlandet. |
| 12.00 | Lunsj i Maihaugkafeen |
Del 2 Krigen og litteraturen
Tre av nobelprisvinnarane i litteratur, Bjørnstjerne Bjørnson, Sigrid Undset og Knut Hamsun, er på ulike måtar tett knytte til Gudbrandsdalen og Lillehammer. Dei sjølve og familiehistoriene deira er også på svært ulike vis knytte opp mot 2. verdskrigen. Nazismen førte til splitta familiar, flukt, tap av menneskeliv, motstandskamp og sprikande tilslutning til norske og tyske nazistiske idéar og organisasjonar.
Korleis har Bjørnson, Undset og Hamsuns sine ulike familiehistorier vorte forstått, og korleis kan vi forstå dei i dag? Kan desse tre familiehistoriene vere eit prisme som opnar opp for tolking av ukjend og problematisk lokalhistorie?
| 13.00 | Omvising i utstillinga «Det snakker vi ikke om». Kristina Skåden, førstekonservator NMF, Maihaugen. |
| 13.30 | Bjørnstjerne Bjørnson – Kristin Brandtsegg Johansen, konservator for diktarheimane Aulestad og Bjerkebæk |
| 13.40 | Sigrid Undset – Kristin Brandtsegg Johansen, konservator for diktarheimane Aulestad og Bjerkebæk |
| 13.50 | Knut Hamsun – Ingar Sletten Kolloen, forfattar og biograf |
| 14.00 | Samtale mellom innleiarane Knut Aastad Bråten, avdelingsleiar for Gudbrandsdalsmusea på Lesja leier samtalen. |
| 14.20 | Pause med kaffe og kake |
Del 3 Krigen og holocaust
Under 2. verdskrigen vart 766 norske jødar og 62 norske romar drepne som følgje av rasepolitikken til nazistane. Sju av desse ofra kom frå Lillehammer og Gudbrandsdalen.
| 14.20 | Historia om deportasjonen av sju jødar i Lillehammer Magnhild Bergljot Apeland og Nina Hildre, Innlandet fylkeskommune, kulturminneavdelinga. I mai 2021 vart det lagt ned sju snublesteinar i Lillehammer til minne om dei jødiske offera for nazistane. Fylkeskommunen har arbeidd med dokumentasjon og kunnskapsinnhenting. Kven var dei, kva skjedde med dei og kva vart konsekvensane? Eit blikk inn i historia både til dei som vart deporterte og til samfunnet omkring. |
| 14.40 | Historia til Klara og Samuel Karpol frå Harpefoss Familien Karpol vart tekne til fange og sendt frå Harpefoss til utryddingsleiren Auschwitz. Kva haldningar hadde gudbrandsdølane overfor jødar og andre minoritetar den gongen? Kva visste dei om utryddingspolitikken til nazistane? Og har hendingane mot Karpol-familien og andre under krigen påverka haldning og handling overfor både jødar og andre minoritetar i dag? |
| 15.00 | «Det er ikke straff nok for det dere har gjort.» Om læraraksjonen og kva den hadde å seie i norsk historie. |
| 15.30 | Oppsummering av dagen |
PÅMELDING:
Seminaravgift 750 kr
Lunsj er inkludert, men meld ifrå om særskilde matbehov.